Αν και στο επίκεντρο όλων των κομμάτων που κατεβαίνουν στις εκλογές 2023 βρίσκεται η οικονομία, τα κόμματα δεν φαίνεται να τα πηγαίνουν πολύ καλά με τα δικά τους οικονομικά.Μανόλης Γαλάνης
Εκλογές έρχονται και τα κόμματα για ακόμα μία φορά διεκδικούν την ψήφο των Ελλήνων πολιτών τάζοντας τους κυριολεκτικά τα πάντα
. Στο επίκεντρο όλων των κομματικών σχηματισμών, που πήραν το «πράσινο» φως του Αρείου Πάγου για τη συμμετοχή τους στην εκλογική διαδικασία της 21ης Μαΐου βρίσκεται, όπως ήταν αναμενόμενο, η οικονομία.
Τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση επικαλέστηκαν και τα κόμματα, που εκπροσωπήθηκαν με συνδυασμούς σε όλη τη χώρα στις εκλογές του 2019. Την ώρα όμως, που τα κόμματα, μικρά και μεγάλα, ασκούν κριτική το ένα στο άλλο για το οικονομικό πρόγραμμα του προτάσσοντας νέα οικονομικά μοντέλα, που θα αλλάξουν σελίδα στην εθνική οικονομία δε φαίνεται να τα καταφέρνουν καλά με τα δικά τους οικονομικά.
Η πρόσφατη έκθεση πεπραγμένων της Επιτροπής Ελέγχου Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης της Βουλής για το 2022 είναι αποκαλυπτική του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβάνεται την οικονομική συμμόρφωση μεγάλο ποσοστό των κομμάτων, που συμμετείχαν στις εκλογές τα τελευταία χρόνια.
Η πρόσφατη έκθεση πεπραγμένων της Επιτροπής Ελέγχου Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης της Βουλής για το 2022 είναι αποκαλυπτική του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβάνεται την οικονομική συμμόρφωση μεγάλο ποσοστό των κομμάτων, που συμμετείχαν στις εκλογές τα τελευταία χρόνια.
Οι οικονομικές καταστάσεις των πολιτικών κομμάτων/συνασπισμών κομμάτων, όπως αυτές προκύπτουν από τα λογιστικά βιβλία τους, έκρυβαν πραγματικά «μαργαριτάρια», που αποτυπώθηκαν στα σχετικά πορίσματα ελέγχου με την αρμόδια επιτροπή να εισηγείται ποινές σε μεγάλο αριθμό περιπτώσεων. Ειδικότερα, το 2022 ελέγχθηκαν 18 κόμματα για τη χρήση 2020 και προτάθηκαν ποινές για 4 από αυτά.
Προηγουμένως, και για τη χρήση 2019, είχαν ελεγχθεί 23 κόμματα και εντοπίστηκαν 8 παραβάσεις, για τις οποίες προτάθηκαν ισάριθμες ποινές. Σχεδόν στο 50% έφτασαν οι διαπιστωμένες παραβάσεις από την Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής στα οικονομικά των κομμάτων αναφορικά με τη χρήση 2018. Από τις οικονομικές καταστάσεις των 20 κόμματων, που ελέγχθηκαν, προέκυψαν 9 παραβάσεις με την αρμόδια επιτροπή να προτείνει τον ίδιο αριθμό ποινών. 
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, τα κόμματα υποχρεούνται να τηρούν βιβλία Γ ́ κατηγορίας, όπου καταχωρούνται χωριστά τα ποσά, που συγκεντρώθηκαν κατά τον εκλογικό αγώνα και οι εκλογικές δαπάνες. Επιπλέον, υποχρεούνται να υποβάλλουν στην Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής ετήσιο ισολογισμό και απολογισμό το πρώτο πεντάμηνο κάθε έτους. Με τα ανωτέρω απολογιστικά στοιχεία συνυποβάλλονται και τα πλήρη στοιχεία κάθε φυσικού προσώπου, που χρηματοδοτεί το κόμμα/συνασπισμό κομμάτων, εφόσον η χρηματοδότηση υπερβαίνει το ποσό των 5.000 ευρώ κατ ́ έτος. Από το 2018, τα κόμματα που λαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση οφείλουν να διατηρούν ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο, στην οποία να δημοσιεύουν τον ετήσιο ισολογισμό τους, το πρώτο πεντάμηνο κάθε έτους.
Ειδικά για τις προεκλογικές δαπάνες και τα έσοδα των κομμάτων ελέγχονται για το χρονικό διάστημα 6 μηνών πριν από την προκήρυξη των βουλευτικών εκλογών ή των εκλογών για την ανάδειξη των Ελλήνων αντιπροσώπων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και 2 μηνών μετά τη διενέργεια των εκλογών. Στη συνέχεια και εντός τριμήνου από τις εκλογές τα κόμματα οφείλουν να υποβάλλουν την ειδική έκθεση εσόδων - δαπανών στην Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής.
Με βάση τα ισχύοντα, τα κόμματα έχουν τη δυνατότητα να ανοίξουν από 1 έως 3 λογαριασμούς σε ελληνικές τράπεζες και υποχρεωτικά μέσω αυτών να διακινούνται όλα τα έσοδα και οι δαπάνες τους. Από τον Ιούλιο του 2022, κατ ́ εξαίρεση παρέχεται η δυνατότητα στα κόμματα ή στους συνασπισμούς κομμάτων, που λαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση, να πραγματοποιούν πληρωμές προς τρίτους χωρίς τη χρήση των τραπεζικών λογαριασμών και έως του ποσού των 40.000 ευρώ. Για κάθε ιδιωτική χρηματοδότηση, που εισπράττεται από κόμμα χωρίς τραπεζική κατάθεση, εκδίδεται υποχρεωτικά απόδειξη είσπραξης, στην οποία αναγράφεται το ονοματεπώνυμο και ο ΑΔΤ/ή ΑΦΜ του καταθέτοντος προσώπου.
Περιορισμοί χρηματοδότησης κομμάτων
Κάθε χρηματοδότηση, που υπερβαίνει το ποσό των 500 ευρώ, πραγματοποιείται υποχρεωτικά μέσω των τραπεζικών λογαριασμών ενώ απαγορεύεται η χρηματοδότηση και κάθε είδους παροχές από φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν την Ελληνική ιθαγένεια, νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, ΟΤΑ κάθε βαθμού και φυσικά πρόσωπα, τα οποία είναι ιδιοκτήτες ή εκδότες ημερήσιων ή περιοδικών εντύπων πανελλήνιας ή τοπικής κυκλοφορίας ή είναι ιδιοκτήτες ραδιοφωνικών ή τηλεοπτικών, εν γένει, σταθμών, καθώς και συζύγους και κατιόντες αυτών.
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, τα κόμματα υποχρεούνται να τηρούν βιβλία Γ ́ κατηγορίας, όπου καταχωρούνται χωριστά τα ποσά, που συγκεντρώθηκαν κατά τον εκλογικό αγώνα και οι εκλογικές δαπάνες. Επιπλέον, υποχρεούνται να υποβάλλουν στην Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής ετήσιο ισολογισμό και απολογισμό το πρώτο πεντάμηνο κάθε έτους. Με τα ανωτέρω απολογιστικά στοιχεία συνυποβάλλονται και τα πλήρη στοιχεία κάθε φυσικού προσώπου, που χρηματοδοτεί το κόμμα/συνασπισμό κομμάτων, εφόσον η χρηματοδότηση υπερβαίνει το ποσό των 5.000 ευρώ κατ ́ έτος. Από το 2018, τα κόμματα που λαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση οφείλουν να διατηρούν ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο, στην οποία να δημοσιεύουν τον ετήσιο ισολογισμό τους, το πρώτο πεντάμηνο κάθε έτους.
Ειδικά για τις προεκλογικές δαπάνες και τα έσοδα των κομμάτων ελέγχονται για το χρονικό διάστημα 6 μηνών πριν από την προκήρυξη των βουλευτικών εκλογών ή των εκλογών για την ανάδειξη των Ελλήνων αντιπροσώπων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και 2 μηνών μετά τη διενέργεια των εκλογών. Στη συνέχεια και εντός τριμήνου από τις εκλογές τα κόμματα οφείλουν να υποβάλλουν την ειδική έκθεση εσόδων - δαπανών στην Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής.
Με βάση τα ισχύοντα, τα κόμματα έχουν τη δυνατότητα να ανοίξουν από 1 έως 3 λογαριασμούς σε ελληνικές τράπεζες και υποχρεωτικά μέσω αυτών να διακινούνται όλα τα έσοδα και οι δαπάνες τους. Από τον Ιούλιο του 2022, κατ ́ εξαίρεση παρέχεται η δυνατότητα στα κόμματα ή στους συνασπισμούς κομμάτων, που λαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση, να πραγματοποιούν πληρωμές προς τρίτους χωρίς τη χρήση των τραπεζικών λογαριασμών και έως του ποσού των 40.000 ευρώ. Για κάθε ιδιωτική χρηματοδότηση, που εισπράττεται από κόμμα χωρίς τραπεζική κατάθεση, εκδίδεται υποχρεωτικά απόδειξη είσπραξης, στην οποία αναγράφεται το ονοματεπώνυμο και ο ΑΔΤ/ή ΑΦΜ του καταθέτοντος προσώπου.
Περιορισμοί χρηματοδότησης κομμάτων
Κάθε χρηματοδότηση, που υπερβαίνει το ποσό των 500 ευρώ, πραγματοποιείται υποχρεωτικά μέσω των τραπεζικών λογαριασμών ενώ απαγορεύεται η χρηματοδότηση και κάθε είδους παροχές από φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν την Ελληνική ιθαγένεια, νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, ΟΤΑ κάθε βαθμού και φυσικά πρόσωπα, τα οποία είναι ιδιοκτήτες ή εκδότες ημερήσιων ή περιοδικών εντύπων πανελλήνιας ή τοπικής κυκλοφορίας ή είναι ιδιοκτήτες ραδιοφωνικών ή τηλεοπτικών, εν γένει, σταθμών, καθώς και συζύγους και κατιόντες αυτών.
Όσον αφορά στην ιδιωτική χρηματοδότηση πολιτικού κόμματος, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει συνολικά το ποσό των 20.000 ευρώ ανά έτος, από το ίδιο πρόσωπο. Στον υπολογισμό του ανώτατου ορίου δεν συμπεριλαμβάνονται τα ποσά της αποζημίωσης βουλευτών και ευρωβουλευτών και των συντάξεων βουλευτών και ευρωβουλευτών που διατίθενται στα κόμματα.
Χρηματοδότηση μέσω κουπονιών
Η έκδοση κουπονιών, η αγορά των οποίων αποτελεί μέσο χρηματοδότησης, επιτρέπεται μόνο εφόσον αυτά είναι αριθμημένα και θεωρημένα από την Επιτροπή Ελέγχου. Σε αυτά είναι υποχρεωτική η αναγραφή του ονοματεπωνύμου και του αριθμού φορολογικού μητρώου ή του δελτίου της αστυνομικής ταυτότητας του αγοραστή χρηματοδότη, εφόσον το ποσό της χρηματοδότησης υπερβαίνει τα 15 ευρώ.
Το ανώτατο συνολικό ποσό των κουπονιών αξίας 15 ευρώ και κάτω, τα οποία αριθμούνται και θεωρούνται από την Επιτροπή Ελέγχου και προορίζονται για την ανώνυμη χρηματοδότηση δεν μπορεί να υπερβαίνει το 4% της ετήσιας τακτικής χρηματοδότησης του προηγούμενου έτους ανά κόμμα ή συνασπισμό κομμάτων ετησίως, ούτε μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των εβδομήντα πέντε 75.000 ευρώ ανά κόμμα ή συνασπισμό κομμάτων κατ’ έτος.
Το αντίστοιχο ποσό για τα κόμματα και τους συνασπισμούς κομμάτων, που δεν λαμβάνουν τακτική κρατική χρηματοδότηση, δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 20.000 ευρώ ετησίως. Στο τέλος κάθε έτους, η Επιτροπή Ελέγχου διασταυρώνει αν το υπόλοιπο που προκύπτει από τη διαφορά ανάμεσα στα θεωρημένα και στα διατεθέντα από το κόμμα ή τον συνασπισμό κουπόνια, συμπίπτει με τον αριθμό των αδιάθετων κουπονιών που υποχρεωτικά της επιστρέφονται με ευθύνη του κόμματος ή του συνασπισμού και καταστρέφονται.
Χρηματοδότηση μέσω κουπονιών
Η έκδοση κουπονιών, η αγορά των οποίων αποτελεί μέσο χρηματοδότησης, επιτρέπεται μόνο εφόσον αυτά είναι αριθμημένα και θεωρημένα από την Επιτροπή Ελέγχου. Σε αυτά είναι υποχρεωτική η αναγραφή του ονοματεπωνύμου και του αριθμού φορολογικού μητρώου ή του δελτίου της αστυνομικής ταυτότητας του αγοραστή χρηματοδότη, εφόσον το ποσό της χρηματοδότησης υπερβαίνει τα 15 ευρώ.
Το ανώτατο συνολικό ποσό των κουπονιών αξίας 15 ευρώ και κάτω, τα οποία αριθμούνται και θεωρούνται από την Επιτροπή Ελέγχου και προορίζονται για την ανώνυμη χρηματοδότηση δεν μπορεί να υπερβαίνει το 4% της ετήσιας τακτικής χρηματοδότησης του προηγούμενου έτους ανά κόμμα ή συνασπισμό κομμάτων ετησίως, ούτε μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των εβδομήντα πέντε 75.000 ευρώ ανά κόμμα ή συνασπισμό κομμάτων κατ’ έτος.
Το αντίστοιχο ποσό για τα κόμματα και τους συνασπισμούς κομμάτων, που δεν λαμβάνουν τακτική κρατική χρηματοδότηση, δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 20.000 ευρώ ετησίως. Στο τέλος κάθε έτους, η Επιτροπή Ελέγχου διασταυρώνει αν το υπόλοιπο που προκύπτει από τη διαφορά ανάμεσα στα θεωρημένα και στα διατεθέντα από το κόμμα ή τον συνασπισμό κουπόνια, συμπίπτει με τον αριθμό των αδιάθετων κουπονιών που υποχρεωτικά της επιστρέφονται με ευθύνη του κόμματος ή του συνασπισμού και καταστρέφονται.
reader.gr