Δημοσκοπήσεις (Α’). Εργαλείο έρευνας; Ή επιχείρηση χειραγώγησης της κοινής γνώμης;
Περί δημοσκοπήσεων ο λόγος. Γιατί; Διότι βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, οπότε «παίρνουν» και «δίνουν» οι δημοσκοπήσεις, πραγματικές ή «στα λόγια».
Άλλες δημοσκοπήσεις είναι κρυφές. Άλλες είναι φανερές. Άλλες δημοσιεύονται. Άλλες όχι. Άλλες είναι κατά παραγγελία υποψηφίων ενώ άλλες κατά παραγγελία κομμάτων. Και βέβαια, υπάρχουν και δημοσκοπήσεις που τις παραγγέλνουν εξωπαραταξιακοί και εξωκομματικοί φορείς, ωστόσο το ερώτημα στην κοινωνία παραμένει: Ποιοι κρύβονται πίσω απ’ αυτές τις δημοσκοπήσεις;
Μια γενική παρέμβαση για τις δημοσκοπήσεις
Στη συγκεκριμένη περίοδο που διανύουμε, όπου η Χώρα βρίσκεται στην προεκλογική τροχιά των Δημοτικών και Περιφερειακών Εκλογών, οι έρευνες γίνονται λοιπόν για Δημάρχους και Περιφερειάρχες.
Και με αφορμή τη νέα δημοσκόπηση που ήρθε στο φως τής δημοσιότητας, εδώ στην Κατερίνη, σκέφθηκα να κάνω δυο παρεμβάσεις. Μια γενική και μια ειδικότερη.
Η γενική παρέμβαση, που κάνω σήμερα, αφορά εκείνους που παραγγέλνουν και πληρώνουν δημοσκόπους και δημοσκοπικές εταιρίες για να πραγματοποιήσεις δημοσκοπήσεις, αλλά και εκείνους που διεξάγουν τις δημοσκοπήσεις.
Το θέμα βεβαίως είναι μεγάλο. Αλλά εδώ θα αρκεστούμε σε ορισμένες μόνο επισημάνσεις, που ωστόσο είναι ουσιαστικές και, νομίζω, χρήσιμες.
Ως προς την ειδική παρέμβαση, που θα αφορά τη συγκεκριμένη δημοσκόπηση που ήρθε στο φως τής δημοσιότητας, θα εκφράσω τις απόψεις μου σε νέο δημοσίευμα.
Καθηγητής Πανεπιστημίου, Γιάννης Κωνσταντινίδης: Να γιατί οι πολίτες δεν εμπιστεύονται τις δημοσκοπήσεις!
Στις 24 Νοεμβρίου 2018, μαζί με δύο ακόμη συναδέλφους από την Πιερία, συμμετείχα σε πρόγραμμα διαλέξεων με αντικείμενο «Politics and Media», που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη από το Ελληνικό Ινστιτούτο Έρευνας και Ανάπτυξης (ΕΛ.ΙΝ.Ε.Κ.Α.), στο Συνεδριακό Κέντρο «Ν.Γερμανός» τής Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.
Εκεί λοιπόν, το πρώτο θέμα τής 1ης συνεδρίας αφορούσε τις δημοσκοπήσεις. Εισηγητής ήταν ο Αναπληρωτής Καθηγητής Θεωρίας Εκλογικής Συμπεριφοράς τού Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Γιάννης Κωνσταντινίδης, ο οποίος είναι και επιστημονικός υπεύθυνος της Εταιρείας Ερευνών και Δημοσκοπήσεων «ProRata».
Μεταξύ δε των άλλων που είπε ο κ. Κωνσταντινίδης, αναφέρθηκε και στους προβληματισμούς δημοσιογράφων και πολιτών για την έλλειψη εμπιστοσύνης που υπάρχει στις δημοσκοπικές έρευνες. Επιλεγμένα αποσπάσματα από την εισήγηση του κ. Καθηγητή, δημοσιεύω εδώ:
Καθηγητής Πανεπιστημίου, Γιάννης Κωνσταντινίδης, προς Δημοσιογράφους: «Γενικώς καταλαβαίνω ότι δεν τους εμπιστεύεστε πολύ τούς δημοσκόπους, ούτε τις δημοσκοπήσεις.
…Σκέφτεστε ότι έχουν ατυχήσει στις προβλέψεις τους, ότι κάτι περίεργο συμβαίνει μαζί τους, γι’ αυτό και δεν έχουν όλες το ίδιο αποτέλεσμα. (Σκέφτεστε ότι Δημοσκόποι και δημοσκοπήσεις) εξαρτώνται από τα πολιτικά κόμματα. (Σκέφτεστε ότι οι δημοσκοπήσεις) εξαρτώνται πιθανόν από τις πολιτικές προτιμήσεις τού εκάστοτε δημοσκόπου.
«Δεν έχετε απολύτως άδικο», σημείωσε ο Καθηγητής. Πρόσθεσε όμως: «Έχετε ένα δίκιο, έχετε μισό άδικο». Διότι, όπως είπε…
(1ον) «Όντως υπάρχουν λανθασμένες προβλέψεις. Άρα, ναι, έχετε δίκιο να χάνετε την εμπιστοσύνη σας».
(2ον) «Επίσης, υπάρχουν ασταθείς επιλογές των ψηφοφόρων».
…3ον), «(Υπάρχει) χαμηλή ανταπόκριση (από την πλευρά τού κόσμου). Τις βαρεθήκαμε λίγο, γιατί υπάρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός δημοσκοπήσεων ειδικά εδώ στην Ελλάδα, δυσανάλογος με το μέγεθος της Χώρας.
Μας έχουν κουράσει. …Εμείς έχουμε πάρα πολλές δουλειές, έχουμε εγκαταλείψει το σταθερό μας τηλέφωνο, είμαστε μονίμως στο κινητό (τηλέφωνο), ίσως κι αυτό δεν το σηκώνουμε όταν ο αριθμός είναι άγνωστος. Δεν ανταποκρινόμαστε. Άρα (το ερώτημά μας προς τους δημοσκόπους είναι) ποιους μετράτε εσείς εκεί»;…
4ον), «(Υπάρχει) εσκεμμένος αποπροσανατολισμός».
…Εν συνόλω, υπάρχουν πολλοί λόγοι να θεωρήσει κανείς -καλοπροαίρετα ή κακοπροαίρετα- ότι οι δημοσκοπήσεις δεν έχουν νόημα πια».
Πάντως, ο κ. Κωνσταντινίδης στην εισήγησή του επισήμανε: «Άλλαξαν πλέον, οι δημοσκοπήσεις μπορούν να είναι χρήσιμες και ήδη έχουν αρχίσει να είναι».
Βαγγέλης Πλάκας: Οι έρευνες πρέπει να είναι ακριβείς, επίκαιρες, πλήρεις.
Πότε όμως μπορούν οι δημοσκοπήσεις να είναι χρήσιμες; Πότε μπορούν να είναι ειλικρινείς;
Στο πλαίσιο εκείνου τού προγράμματος διαλέξεων με αντικείμενο «Politics and Media», δόθηκε και ένα πολύ χρήσιμο εγχειρίδιο, με τίτλο: «Εκλογές στην Πράξη», του Βαγγέλη Πλάκα, εγχειρίδιο που προλογίζουν ο Καθηγητής Γιάννης Κωνσταντινίδης και ο Σύμβουλος Επικοινωνίας Περικλής Πηλείδης.
Στο εγχειρίδιο αυτό ο Βαγγέλης Πλάκας αναφέρει, μεταξύ άλλων: «Οι έρευνες είναι απαραίτητες» και βεβαίως «πρέπει να είναι ακριβείς, επίκαιρες και πλήρεις». «Η αρχή για μια δημοσκόπηση πρέπει να γίνει με την επιλογή μιας επαγγελματικής και διαπιστευμένης εταιρείας, που τηρεί τους επίσημους κώδικες δεοντολογίας.
Η δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης με όσους διαμορφώσουν το ερωτηματολόγιο, εποπτεύσουν τη διενέργεια της έρευνας και αναλύσουν τα αποτελέσματά της, είναι βασική. Είναι σημαντικό να ακούσεις και να ακολουθήσεις τον ειδικό δίχως προσπάθεια παρεμβάσεων.
Στον δημοσκόπο πρέπει να τεθούν όλα τα δεδομένα, όλες οι αδυναμίες και όλοι προβληματισμοί, ώστε αυτά να ερευνηθούν σε βάθος. Δεν πρέπει να περιγραφεί μια διαφορετική εικόνα από την πραγματική τού υποψηφίου ή του συνδυασμού, όπως πολλοί επιχειρούν, ώστε να εμφανιστούν πιο δυνατοί. Στον δημοσκόπο (πρέπει να) λες -και πρέπει να σου λέει- μόνο την αλήθεια. Και να είσαι έτοιμος να την ακούσεις. Όπως και στον γιατρό»…
Παρουσίαση θέματος, Φωτογραφικό υλικό: Ανδρέας Κατσιάπης – Γαλανός *
galanos.andreas@gmail.com – facebook.com
Περί δημοσκοπήσεων ο λόγος. Γιατί; Διότι βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, οπότε «παίρνουν» και «δίνουν» οι δημοσκοπήσεις, πραγματικές ή «στα λόγια».
Άλλες δημοσκοπήσεις είναι κρυφές. Άλλες είναι φανερές. Άλλες δημοσιεύονται. Άλλες όχι. Άλλες είναι κατά παραγγελία υποψηφίων ενώ άλλες κατά παραγγελία κομμάτων. Και βέβαια, υπάρχουν και δημοσκοπήσεις που τις παραγγέλνουν εξωπαραταξιακοί και εξωκομματικοί φορείς, ωστόσο το ερώτημα στην κοινωνία παραμένει: Ποιοι κρύβονται πίσω απ’ αυτές τις δημοσκοπήσεις;
Μια γενική παρέμβαση για τις δημοσκοπήσεις
Στη συγκεκριμένη περίοδο που διανύουμε, όπου η Χώρα βρίσκεται στην προεκλογική τροχιά των Δημοτικών και Περιφερειακών Εκλογών, οι έρευνες γίνονται λοιπόν για Δημάρχους και Περιφερειάρχες.
Και με αφορμή τη νέα δημοσκόπηση που ήρθε στο φως τής δημοσιότητας, εδώ στην Κατερίνη, σκέφθηκα να κάνω δυο παρεμβάσεις. Μια γενική και μια ειδικότερη.
Η γενική παρέμβαση, που κάνω σήμερα, αφορά εκείνους που παραγγέλνουν και πληρώνουν δημοσκόπους και δημοσκοπικές εταιρίες για να πραγματοποιήσεις δημοσκοπήσεις, αλλά και εκείνους που διεξάγουν τις δημοσκοπήσεις.
Το θέμα βεβαίως είναι μεγάλο. Αλλά εδώ θα αρκεστούμε σε ορισμένες μόνο επισημάνσεις, που ωστόσο είναι ουσιαστικές και, νομίζω, χρήσιμες.
Ως προς την ειδική παρέμβαση, που θα αφορά τη συγκεκριμένη δημοσκόπηση που ήρθε στο φως τής δημοσιότητας, θα εκφράσω τις απόψεις μου σε νέο δημοσίευμα.
Καθηγητής Πανεπιστημίου, Γιάννης Κωνσταντινίδης: Να γιατί οι πολίτες δεν εμπιστεύονται τις δημοσκοπήσεις!
Στις 24 Νοεμβρίου 2018, μαζί με δύο ακόμη συναδέλφους από την Πιερία, συμμετείχα σε πρόγραμμα διαλέξεων με αντικείμενο «Politics and Media», που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη από το Ελληνικό Ινστιτούτο Έρευνας και Ανάπτυξης (ΕΛ.ΙΝ.Ε.Κ.Α.), στο Συνεδριακό Κέντρο «Ν.Γερμανός» τής Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.
Εκεί λοιπόν, το πρώτο θέμα τής 1ης συνεδρίας αφορούσε τις δημοσκοπήσεις. Εισηγητής ήταν ο Αναπληρωτής Καθηγητής Θεωρίας Εκλογικής Συμπεριφοράς τού Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Γιάννης Κωνσταντινίδης, ο οποίος είναι και επιστημονικός υπεύθυνος της Εταιρείας Ερευνών και Δημοσκοπήσεων «ProRata».
Μεταξύ δε των άλλων που είπε ο κ. Κωνσταντινίδης, αναφέρθηκε και στους προβληματισμούς δημοσιογράφων και πολιτών για την έλλειψη εμπιστοσύνης που υπάρχει στις δημοσκοπικές έρευνες. Επιλεγμένα αποσπάσματα από την εισήγηση του κ. Καθηγητή, δημοσιεύω εδώ:
Καθηγητής Πανεπιστημίου, Γιάννης Κωνσταντινίδης, προς Δημοσιογράφους: «Γενικώς καταλαβαίνω ότι δεν τους εμπιστεύεστε πολύ τούς δημοσκόπους, ούτε τις δημοσκοπήσεις.
…Σκέφτεστε ότι έχουν ατυχήσει στις προβλέψεις τους, ότι κάτι περίεργο συμβαίνει μαζί τους, γι’ αυτό και δεν έχουν όλες το ίδιο αποτέλεσμα. (Σκέφτεστε ότι Δημοσκόποι και δημοσκοπήσεις) εξαρτώνται από τα πολιτικά κόμματα. (Σκέφτεστε ότι οι δημοσκοπήσεις) εξαρτώνται πιθανόν από τις πολιτικές προτιμήσεις τού εκάστοτε δημοσκόπου.
«Δεν έχετε απολύτως άδικο», σημείωσε ο Καθηγητής. Πρόσθεσε όμως: «Έχετε ένα δίκιο, έχετε μισό άδικο». Διότι, όπως είπε…
(1ον) «Όντως υπάρχουν λανθασμένες προβλέψεις. Άρα, ναι, έχετε δίκιο να χάνετε την εμπιστοσύνη σας».
(2ον) «Επίσης, υπάρχουν ασταθείς επιλογές των ψηφοφόρων».
…3ον), «(Υπάρχει) χαμηλή ανταπόκριση (από την πλευρά τού κόσμου). Τις βαρεθήκαμε λίγο, γιατί υπάρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός δημοσκοπήσεων ειδικά εδώ στην Ελλάδα, δυσανάλογος με το μέγεθος της Χώρας.
Μας έχουν κουράσει. …Εμείς έχουμε πάρα πολλές δουλειές, έχουμε εγκαταλείψει το σταθερό μας τηλέφωνο, είμαστε μονίμως στο κινητό (τηλέφωνο), ίσως κι αυτό δεν το σηκώνουμε όταν ο αριθμός είναι άγνωστος. Δεν ανταποκρινόμαστε. Άρα (το ερώτημά μας προς τους δημοσκόπους είναι) ποιους μετράτε εσείς εκεί»;…
4ον), «(Υπάρχει) εσκεμμένος αποπροσανατολισμός».
…Εν συνόλω, υπάρχουν πολλοί λόγοι να θεωρήσει κανείς -καλοπροαίρετα ή κακοπροαίρετα- ότι οι δημοσκοπήσεις δεν έχουν νόημα πια».
Πάντως, ο κ. Κωνσταντινίδης στην εισήγησή του επισήμανε: «Άλλαξαν πλέον, οι δημοσκοπήσεις μπορούν να είναι χρήσιμες και ήδη έχουν αρχίσει να είναι».
Βαγγέλης Πλάκας: Οι έρευνες πρέπει να είναι ακριβείς, επίκαιρες, πλήρεις.
Πότε όμως μπορούν οι δημοσκοπήσεις να είναι χρήσιμες; Πότε μπορούν να είναι ειλικρινείς;
Στο πλαίσιο εκείνου τού προγράμματος διαλέξεων με αντικείμενο «Politics and Media», δόθηκε και ένα πολύ χρήσιμο εγχειρίδιο, με τίτλο: «Εκλογές στην Πράξη», του Βαγγέλη Πλάκα, εγχειρίδιο που προλογίζουν ο Καθηγητής Γιάννης Κωνσταντινίδης και ο Σύμβουλος Επικοινωνίας Περικλής Πηλείδης.
Στο εγχειρίδιο αυτό ο Βαγγέλης Πλάκας αναφέρει, μεταξύ άλλων: «Οι έρευνες είναι απαραίτητες» και βεβαίως «πρέπει να είναι ακριβείς, επίκαιρες και πλήρεις». «Η αρχή για μια δημοσκόπηση πρέπει να γίνει με την επιλογή μιας επαγγελματικής και διαπιστευμένης εταιρείας, που τηρεί τους επίσημους κώδικες δεοντολογίας.
Η δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης με όσους διαμορφώσουν το ερωτηματολόγιο, εποπτεύσουν τη διενέργεια της έρευνας και αναλύσουν τα αποτελέσματά της, είναι βασική. Είναι σημαντικό να ακούσεις και να ακολουθήσεις τον ειδικό δίχως προσπάθεια παρεμβάσεων.
Στον δημοσκόπο πρέπει να τεθούν όλα τα δεδομένα, όλες οι αδυναμίες και όλοι προβληματισμοί, ώστε αυτά να ερευνηθούν σε βάθος. Δεν πρέπει να περιγραφεί μια διαφορετική εικόνα από την πραγματική τού υποψηφίου ή του συνδυασμού, όπως πολλοί επιχειρούν, ώστε να εμφανιστούν πιο δυνατοί. Στον δημοσκόπο (πρέπει να) λες -και πρέπει να σου λέει- μόνο την αλήθεια. Και να είσαι έτοιμος να την ακούσεις. Όπως και στον γιατρό»…
Παρουσίαση θέματος, Φωτογραφικό υλικό: Ανδρέας Κατσιάπης – Γαλανός *
galanos.andreas@gmail.com – facebook.com